Экологиялық заңнаманы реформалау

Дереккөз: www.energo.gov.kz

2018 жылғы 10 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Президентінің «Төртінші Индустриялық революция жағдайында жаңа даму мүмкіндіктері» атты тапсырмасы бойынша, ресурстық әлеуетті одан әрі дамыту мемлекеттің дамуының басым бағыттарының бірі болып табылады. Осылайша, әрі қарай даму «баламалы», «таза» энергетика, «жасыл» технологияларға инвестиция салу, сондай-ақ шағын және орта бизнесті кеңінен тарту арқылы қатты қалдықтарды қайта өңдеу және қайта өңдеу салаларында прогреске қол жеткізуге бағытталған.

Бұл шаралар заңнаманы, оның ішінде Экологиялық кодексті жаңартуды талап етеді.

Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауын іске асыру мақсатында оның негізгі бағыттарын іске асырудың Ұлттық жоспары әзірленді. Негізгі ережелерінің бірі 2019 жылдың желтоқсанында Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне жаңа Экологиялық кодексті енгізу болып табылады.

Экологиялық заңнаманы жетілдірудің негізгі бағыттары қоршаған ортаға әсерді бағалаудың ағымдағы жүйесін қайта қарау, стратегиялық экологиялық бағалау сияқты прогрессивті механизмдерді енгізу болып табылады, бұл халық денсаулығы мен қоршаған ортаны қорғауға ықпал ететін экономикалық даму нұсқаларын таңдауға мүмкіндік береді, сондай-ақ «ластаушы төлейді» принципін ескере отырып, қоршаған ортаға келтірілген зиянды өтеу шығындары үшін қоршаған ортаны ластағыштар зардап шеккенін және табиғат пайдаланушыны ластау көздерін жаңғырту мен жөндеуге жұмсалған шығындардың салдарын жоюға, сондай-ақ шығарындылар стандарттарын белгілеуге және оны бақылауға арналған тәсілдерді қайта қарауға міндеттейтінің айтады, шығарындыларды азайту үшін табиғат пайдаланушыны ынталандыру.

Бұл бағытта алғашқы қадам 2025 жылға дейінгі Қазақстан Республикасының даму Стратегиялық жоспарын қабылдау болып табылады, ол қоршаған ортаны ластауды ең жақсы қолжетімді технологияларды қолдану негізінде ластаушы төлейтін қағидатты енгізу негізінде кешенді экологиялық рұқсаттарды беру арқылы алдын алуды көздейді.

Қоршаған ортаны бұзушылар үшін қоршаған ортаны бұзу және шығарындылар бойынша төлемдер үшін айыппұлдарды өндіріп алудың қазіргі жүйесі ерекше мақсатқа ие емес және экологиялық проблемаларды шешуге бағытталған емес. Табиғат пайдаланушысына қоршаған ортаға инвестиция салу, ластауыш заттардың шығарындыларын азайту, экологиялық шараларды инвестициялау үшін экономикалық жағынан тиімді болатын осындай шарттардағы заңнамалық деңгейде жазалау мен айыппұлдардан арылуға және төтенше жағдайларда мемлекеттік мәжбүрлеу механизмін пайдалануға мүмкіндік береді.

Осыған орай, ұлттық экологиялық заңнаманы халықаралық экологиялық келісімдерге сәйкес үйлестіру Қазақстанның ұлттық экологиялық заңнаманы ЭЫДҰ талаптарына сәйкес келтіру және әлемнің 30 дамыған елдеріне қосылу туралы міндеттемесін растайды.

2017 жылы Қазақстан Республикасының «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» жаңа кодексі, «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі, ҚР Кәсіпкерлік кодексі, бұл үшін Экологиялық кодексті түбегейлі қайта қарау қажет.

Осы жұмысты жүзеге асыру үшін ЭЫДҰ өкілдері, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қауымдастықтары және табиғат пайдаланушылар кіретін экологиялық заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін жұмыс тобы құрылды.

Экологиялық заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу жөніндегі жұмыс тобының жұмыс жоспары және жаңа Экологиялық кодекс жобасын әзірлеу үшін жол картасы бекітілді.

2018 жылғы 15 наурызында Энергетика министрі Қ.А. Бозымбаевтың төрағалығымен жұмыс тобының бірінші отырысы өтті.

Қазіргі уақытта заң жобасының тұжырымдамасы әзірленуде.