Есіл су шаруашылығы бассейні бойынша жағдай туралы

Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресуртар министрлігі ресми сайтында. https://www.gov.kz/memleket/entities/ecogeo?lang=kk

Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігі Астана су қоймасына ағындылықты арттыру жөнінде жүйелі шаралар қабылдауда.

Соңғы жылдары Есіл су шаруашылығы бассейні салаларының азаюы және су аз кезеңі үдерісі байқалады.

«Қазгидромет» РМК деректері бойынша 2020 жылдан 2022 жылға дейін Есіл өзеніндегі ағынның нақты көлемі:

1. Түрген ауылының гидропосты (Есіл өзенінің басынан Астана су қоймасына дейін) 32,3% -ке азайды

2. Тас карьері бар гидропост (Астана су қоймасынан Жабай өзенінің сағасына дейін) 65,5% -ке азайды.

Елорда шекарасындағы Есіл өзенінің ағысы Астана су қоймасымен (бұдан әрі – су қоймасы) реттелген. Су қоймасы көпжылдық реттеудің ірі су қоймаларының бірі болып табылады, Жоғарғы Есіл ағынының негізгі реттеушісі болып табылады. Су қоймасына нақты ағын соңғы 3 жылда 75% – ға азайды.

Су қоймасы 1970 жылы салынған, Астана қаласын ауыз сумен қамтамасыз етудің жалғыз көзі болып табылады. Су қоймасын жыл сайын толықтыру еріген тасқын суларға тікелей байланысты. Ағымдағы жылы су қоймасы тек 82% – ға толды, осыған байланысты арнаға ағындылар жүргізілмейді.

Осындай гидрологиялық жағдай 1998 жылдан 2000 жылға дейінгі сындарлы су аз жылдары байқалды, сол кезде су қоймасының ағыны 100 млн. м3-тен аз болды (1998 жылғы ең төменгі ағысы – 48 млн.м3, 1999 жылы – 30 млн. м3, 2000 жылы — 28 млн. м3). Су қоймасының көлемі 152 млн. м3 дейін азайды және «Астана Су Арнасы» МКК ақпараты бойынша 397 м белгідегі су қоймасынан су алу үзіліспен жүргізілді (№1 сорғы станциясы суды ауамен сорып алды).

Астана су қоймасын пайдалану қағидаларының көпжылдық реттелуі мен талаптарын ескере отырып, су тасқыны кезеңінде салаларының одан әрі азайған жағдайда, елорда үшін ауыз су тапшылығының туындау қаупі бар, осыған байланысты Астана су қоймасынан жіберу жүзеге асырылмайды.

Қазіргі уақытта Қаныш Сәтбаев атындағы каналдан Есіл өзенінің басына Есіл ағынын жіберу мәселесі пысықталуда. Бұл іс-шараны іске асыру су қоймасының жобалық көлеміне қол жеткізуге және су қоймасынан төмен қарай санитарлық ағындарды жүзеге асыруға ықпал етеді.